Doustny test obciążenia glukozą (OGTT – Oral glucose tolerance test) jest badaniem wykonywanym w diagnostyce cukrzycy, insulinooporności, hipoglikemii reaktywnej, czy nieprawidłowej tolerancji glukozy. Niestety rzadko mówi się o prawidłowym przygotowaniu do badania, co może zafałszować wyniki. Co zrobić żeby uniknąć błędów?
Doustny test obciążenia glukozą – czym jest
Glukoza jest cukrem prostym, z którego nasz organizm czerpie energię do prawidłowego funkcjonowania. Ważne jest, by utrzymywał się on w ciągu dnia w określonym stężeniu. Zarówno hipoglikemia, czyli obniżony poziom cukru we krwi, jak i hiperglikemia, czyli podwyższone jego wartości mogą nieść za sobą negatywne skutki dla zdrowia.
Sytuacja, w której wartości glukozy są zbyt wysokie najważniejszym hormonem staje się insulina, która działając antagonistycznie (przeciwstawnie) powinna obniżyć wartości glikemii. W insulinooporności komórki są niewrażliwe na działanie tego hormonu. Trzustka produkuje go coraz więcej, a nasz organizm dalej nie reaguje na jego działanie, co napędza błędne koło.
Doustny test obciążenia glukozą wykonuje się u osób, u których wartości glukozy na czczo wahają się między 99, a 120 mg/dl, co może sugerować występowanie stanu przedcukrzycowego. Cukrzycę diagnozuje się w przypadku, w którym wartość glukozy na czczo pobranej z żyły (nie glukometrem) jest większa niż 126 mg/dl/
W przypadku, w którym chcemy potwierdzić, bądź wykluczyć insulinooporność musimy oznaczyć wartości insuliny. Robi się to pobierając krew w tym samym momencie, co na potrzeby badania glukozy.
Kto powinien wykonać doustny test obciążenia glukozą?
Badanie powinno być zalecone przez lekarza. Przyjęcie jednorazowo 75g glukozy jest dużym obciążeniem dla organizmu i wykonywanie testu na własną rękę nie powinno mieć miejsca. Coraz więcej placówek, nawet prywatnych wymaga skierowania od lekarza prowadzącego. Jest to dobrym posunięciem, ponieważ to właśnie lekarz powinien najpierw ocenić stan zdrowia pacjenta i zadecydować, czy badanie jest dla niego bezpieczne.
Objawami, które powinny skłonić nas do wizyty u lekarza i przeprowadzenia badania są:
- Senność, szczególnie po posiłkach,
- Przewlekłe zmęczenie,
- Zwiększone pragnienie,
- Zwiększona ilość wydalanego moczu,
- Mgła mózgowa, czyli uczucie otępienia,
- Gwałtowne przybieranie na wadze lub spadek masy ciała
Badanie doustnego testu tolerancji glukozy przeprowadza się również u kobiet w ciąży w celu potwierdzenia lub wykluczenia cukrzycy ciążowej. Może ona być niebezpieczna nie tylko dla mamy, ale także rozwijającego się płodu.
Jak wygląda doustny test obciążenia glukozą?
Na badanie należy zgłosić się rano do przychodni. Warto wcześniej dowiedzieć się, czy glukozę musimy kupić samodzielnie, czy będzie ona dostępna w gabinecie.
Pierwsze pobranie wykonuje się na czczo. Potem w ciągu 5 minut należy wypić roztwór 75g glukozy rozpuszczonej w 250-300ml wody. Mogą wystąpić mdłości, ponieważ roztwór jest bardzo słodki. Następnie, w zależności czy wykonujemy krzywą 2, czy 3 punktową pobieramy kolejne próbki po 60 lub 120 minutach od wypicia glukozy.
Te 2 godziny powinniśmy spędzić w pozycji siedzącej, niedaleko gabinetu zabiegowego. Niedopuszczalne jest wychodzenie na zakupy, na spacer lub wykonywanie innych czynności, które mogą zaburzyć wynik. W przypadku gwałtownego pogorszenia się samopoczucia – wymiotów, zawrotów głowy, omdleń, osłabienia, czy przyspieszenia akcji serca należy niezwłocznie zwrócić się do personelu medycznego.
Jak przygotować się do doustnego testu obciążenia glukozą?
- 3 – 4 dni przed badaniem nie należy stosować diety z ograniczeniem węglowodanów, ani niskokalorycznej, które mogą zaburzyć wynik.
- Jeśli przyjmujemy metforminę lub inne leki stosowane w insulinooporności lub PCOS odstawiamy je zgodnie z zaleceniem lekarza. Zaleca się, by leki odstawić przynajmniej na 7 dni przed wykonywaniem badania. Wymaga to jednak konsultacji z lekarzem prowadzącym.
- Doustny test obciążenia glukozą powinniśmy wykonywać kiedy jesteśmy całkowicie zdrowi. Dotyczy to przeziębień i innych infekcji, które mogą zaburzyć wyniki. Po chorobie należy odczekać przynajmniej 7 dni.
- Przynajmniej 24 godz. przed planowanym badaniem należy zrezygnować z uprawiania intensywnej aktywności fizycznej.
- Zaleca się, by przynajmniej 3 dni przed zaplanowanymi badaniami nie pić alkoholu, nie palić papierosów oraz nie stosować innych używek.
- Do przychodni zgłaszamy się po całonocnym poście. Ostatni posiłek spożywamy na 8-12 godzin przed wypiciem roztworu glukozy. Rano dozwolone jest wypicie niedużej ilości niegazowanej wody.
- Jeśli mamy możliwość udajemy się do przychodni samochodem, lub środkiem transportu publicznego. Unikamy spaceru do placówki.
- W czasie czekania na kolejne pobrania nie chodzimy po przychodni, nie wychodzimy na spacer, nie pijemy dużych ilości wody oraz nie jemy w trakcie. Jeśli jest to możliwe unikamy nadmiernego stresu.
- Nie dodajemy soku z cytryny do roztworu glukozy. Co prawda najnowsze zalecenia Polskiego Towarzystwa Diabetologicznego mówią, że nie powinno mieć to wpływu na wynik badania. Jednak jeśli tylko możemy nie stosować tego dodatku to powinniśmy wypić glukozę bez niego.
- Po zakończeniu badania zaleca się spożyć lekki zbilansowany posiłek np. kanapkę z ciemnego pieczywa z wędliną i warzywami. Unikamy w ten sposób hipoglikemii, czyli gwałtownego spadku cukru.
Krótkie podsumowanie
Do badania należy odpowiednio się przygotować, jeśli zależy nam na miarodajnych wynikach. Może nie jest to zbyt przyjemne badanie i poświęcamy na nie dosyć dużo czasu. Znając wyniki możemy sprawdzić, czy gospodarka węglowodanowa naszego organizmu działa prawidłowo. Po otrzymaniu wyników najlepiej skonsultować się z lekarzem prowadzącym i zaplanować dalsze postępowanie.
